پنجمین امام شیعه، محمد فرزند امام سجاد است که درود خدا بر او و خاندان پاکش باد. تولّد ایشان را در سال 57 ق ذکر کرده اند که این تاریخ با روایتی که از آن حضرت رسیده هماهنگ است. یعقوبی از آن حضرت نقل می‌کند:
«قُتِلَ جَدِّی الْحُسَینُ وَ لِی اَرْبَعُ سِنینَ وَ اِنّی لَاَذْکُرُ مَقْتَلَهُ وَ ما نالَنا فی ذلِکَ الْوَقْتِ»؛ هنگامی که جدّم حسین علیه السلام به شهادت رسید من چهارساله بودم و جریان شهادت آن حضرت و آنچه در آن روز بر ما گذشت همه را به یاد دارم.
یعقوبی سال شهادت امام را سال 117 ق ذکر کرده؛ اما سال 114 بیشتر روایت شده است. امام باقر علیه السلام به وسیله ابراهیم بن ولید بن عبدالملک مسموم شد و به شهادت رسید و بدن مطهرش در بقیع به خاک سپرده شد.
آنچه در ادامه می آید جواهراتی از گنجینه فرهنگی آن امام همام است که به ما ارث رسیده است.
